Yüksek Riskli Mesane Kanseri

Üriner Sistemin, yani idrarı oluşturup dışarı atan organların (Böbrekler, Üreterler: İdrar Yolları, Mesane: İdrar Kesesi, Uretra: Dış İdrar Yolu) kanserleri arasında en sık görüleni Mesane (İdrar Kesesi) kanseridir. Dünyada erkeklerin en sık görülen 7. ve kadınların en sık görülen 17. kanseri olma özelliğini taşır.

Mesane kanseri için bilinen en önemli risk faktörü "Sigara ve Tütün Kullanımıdır". Mesane kanseri teşhisi konan hastaların yarısında (%50) bu sebep karşımıza çıkmaktadır.

Sigara içindeki “Aromatik Amin ve Polycyclic Hidrokarbonlar” denen kimyasal maddeler ciddi kanserojendirler (kanser olma sebebi) ve bunlar idrar yoluyla atılırlar. İdrar kesesi bir depolama organı olduğu için mesanede bekleyen idrarın mesane duvarını etkilemesi ile kanserleşme ihtimali başlar. Ayrıca boyasaç boyasımetalmatbaamakyajpetrol ürünleri ile temas bilinen çevresel faktörlerdendir.

Mesane Kanserinin bilinen en sık belirtisi “İdrardan Kan Gelmesidir”; tıp dilinde buna “Hematüri” diyoruz. İdrardan kan gelmesi, genellikle gözle görülür şekilde pıhtılı olsa da sadece idrar tahlilinde de rastlanabilir. Yüksek Riskli Mesane Kanserlerinde idrardan kan gelmesi dışında uzun süren ağrılı ve yanmalı idrar yapma da çok önemli bir belirtidir.

Mesane (İdrar Kesesi) Kanseri
Şekil 1. Bilgisayarlı tomografide tanısı konan yüksek riskli mesane tümörü

Mesane kanseri ön teşhisi öncelikle Mesane UltrasonuPelvik veya Tüm Abdomen Bilgisayarlı Tomografi gibi radyolojik yöntemlerle konur. Radyolojik tetkiklerde bu tanı konduktan sonra ilk yapılacak TUR M (Trans Uretral Rezeksiyon – Mesane) dediğimiz dış idrar yolundan mesane içine girerek Endoskopik kameralı sistem ile mesanedeki tümörü çıkarıp “Patolojik İnceleme Yaptırmak” tır. Kamera ile mesane içine girildiğinde tümörün mesane içinde yaygın olup olmadığı, kaç adet olduğu, boyutları (3 cm den büyük olup olmadığı) mesanedeki yeri bundan sonra yapılacak tedavi planlanmasında çok önemli yol göstericidir.

Patolojik inceleme sonucunda tümörün mesane katlarına ne kadar derinleştiği, kas dokusuna ilerleyip ilerlemediği, Yüksek Dereceli (High Grade/G3) ya da Düşük Dereceli (Low Grade/G1) olması bizim tedaviyi belirlememizde çok önemlidir. Bu nedenle mesane kanseri tedavisi nasıl bu konuda uzmanlaşmış “Ürolojik Kanserlerle Uğraşan” cerrahların işi ise patolojik değerlendirme de Ürolojik Kanserler konusunda deneyimli Patoloji Uzmanlarının işidir

Mesane Kanseri tedavisinde geç kalmamak, eksik bırakmamak adına gösterilen bütün çaba tümörün idrar kesesi kaslarına değip değmediğini, yani kasa kadar derinleşip derinleşmediğini ortaya koymaya çalışmaktır.

Eğer kasa derinleşmiş kanserde mesaneyi çıkartma ameliyatını (Radikal Sistoprostatektomi) yapmada gecikme olursa bu hastanın hayatına mâl olmaktadır.
Çünkü mesane kaslarına kadar derinleşmiş tümörler süratle uzak organlara yayılabilme (metastaz) özelliği gösterirler. Kasa kadar ilerlemiş tümörler T2 diye evrelendirilirler ve mutlak Yüksek Dereceli (High Grade/G3) tümörlerdir. Kasa ilerlemiş mesane kanseri, ilk TUR T ameliyatı sonrası patoloji raporunda pT2 High Grade (pT2 Yüksek dereceli, pT2 G3) diye isimlendirilir. Böyle bir rapor gelmesi halinde vakit kaybetmeden mesaneyi çıkartma ameliyatını gerçekleştirmek gerekir. İlk defa yapılan TUR T ameliyatı sonrası patoloji raporunda Ta Düşük dereceli (Ta Low Grade/Ta G1) tümörlerin tedavisi farklılık gösterir. Bunlar yüksek risk taşımayan tümörlerdir.

GÜNÜMÜZE KADAR MESANENİN ÇIKARTILMASI GEREKEN EVRE HASTALIĞIN KASA KADAR İLERLEYİP KASLARA GİRMİŞ OLMASI İDİ ANCAK BU HASTALARIN ÖNCE KEMOTERAPİ SONRA AMELİYAT YA DA ÖNCE AMELİYAT SONRA KEMOTERAPİ TEDAVİLERİNDEN ÜROLOJİ BİLİMİ TAM İSTEDİĞİ SONUÇLARI ALAMADI. GÜNÜMÜZDE ERKEN RADİKAL SİSTEKTOMİNİN, HASTALIĞIN EVRESİ T2 OLMADAN T1 EVRESİNDE YAPILMASI GEREKTİĞİ ANLAŞILDI.

BU HASTALAR KİMLER?

  1. TUR PATOLOJİSİNE GÖRE T1 EVRESİNDE OLUP 3 CM DEN BÜYÜK TÜMÖRÜ OLANLAR,
  2. MESANEDE ÇOK SAYIDA T1 TÜMÖRÜ OLANLAR,
  3. T1 TÜMÖRÜ OLUP MESANE İÇİNE BCG TEDAVİSİ ALIP İLK 6 DOZDAN SONRA KAMERA İLE MESANEYE BAKIP TÜMÖRÜN HÂLÂ DEVAM ETTİĞİ HASTALAR, BUNLAR BCG YE CEVAPSIZ KABUL EDİLEN HASTALAR, ERKEN RADİKAL SİSTEKTOMİ BUNLARDA DA HAYAT KURTARICI OLUYOR

Yüksek Riskli Mesane Kanserleri Nelerdir?

Bunlar patoloji raporunda kas derinleşmesi görülmeyen, yani T2 High Grade olmayan ama T1 dediğimiz kasa kadar derinleşmemiş ancak “çok yaklaşmış tümörlerdir”Bütün T1 tümörler Yüksek Dereceli (High Grade) dir.

İlk defa tanı konan ve TUR T yapılan ve patoloji raporu T1 High Grade (T1 G3) gelen hastaların tedavi kararını vermek için gerçekten tümörün T1 mi yoksa T2 mi olduğunu bilmek emin olmak gerekiyor; patoloji raporunda T1 High Grade Hastaların %40 ında bu tümörlerin gerçek evresinin T2 yani kasa ilerlemiş olduğu biliniyor, bu nedenle birinci patoloji sonucu T1 gelen hastalara 2-6 Hafta sonra yeniden TUR T yapmak ve gerçek evreyi ortaya koymak gerekiyor.
Eğer T1 diye rapor edilen patolojik evre gerçekte T2 ise ve biz bunu anlayamamışsak mesaneyi çıkartmayıp TUR T sonrası idrar kesesi içine BCG vererek gerçek tedaviyi yapamamış oluruz. Bu nedenle re TUR T, T1 tümörlerden sonra mutlaka yapılması gereken bir işlemdir. T1 tümörleri, re TUR T yapmadan gerçek evreleme ve tedavi mümkün olmaz. T1 çıkan mesane tümörlerine Re TUR yapılsa ve ikinci patolojide Tm. bulunamaz ise (T0) tedavi mesane içine verilecek BCG dir.

İlk defa yapılan TUR T sonrası kasa kadar yaklaşmış (T1) olarak patoloji rapor edilmiş ancak patoloji raporunda kas dokusu görülmemiş olabilir, T1 tümörlerde bir TUR T ameliyatı ile gerçek evreyi ortaya koyamama oranı %40 lara yaklaşmaktadır. Eğer ilk patolojide kas dokusu görülmemiş ancak T1 gelmiş ise 2-6 hafta sonra re TUR T (ikinci kez TUR T) yapmak gerekir.

Hangi hastalara, kimlere re TUR T yapılmalı?

  • İlk kez yapılan TUR T ameliyatının patoloji sonucu T1 gelen bütün olgulara
  • İlk kez yapılan TUR T ameliyatında alınan parçalar içinde kas dokusu yoksa
  • İlk kez yapılan TUR T ameliyatının patoloji sonucu Ta High Grade (G3) ise
  • İlk kez yapılan TUR T ameliyatı sırasında mesane içinde 3 cm den büyük tm. veya tümörler varsa
  • İlk kez yapılan TUR T ameliyatı sırasında mesane içinde 3 adetten fazla sayıda tümör varsa

re TUR T, yüksek riskli mesane kanserlerinde çok kabul görmüş bir ameliyat prosedürüdür.

  • Gerçek evrelemeyi verir, yani hastalığın hangi evrede olduğunu verir
  • İlk TUR T sırasında ortaya konamamış tümörleri ortaya koyar
  • Mesanedeki tümörün tekrar etme riskini azaltır

T1 tümörlerin biyolojik davranışını öngörmek çok kolay olmadığı için hastalar ve hekimler tedavide ciddi çelişkiler yaşıyor, patolojik evreleme sonucu gerçek T1 olan hasta grubuna Mesaneyi Çıkartma ameliyatından kaçınmak ve/veya T1 zannedilen ama aslında T2 olabilen çok tehlikeli T1 tümörlerde zaman kaybetmek riski nedeniyle bu çelişkiler yaşanıyor.

Gerçek evresi T1 olan mesane tümörlerinin (re TUR T sonrası patoloji raporuna göre) tedavisi şu şekilde planlanır:

Re TUR Sonrası tek ve 3 cm den küçük ve gerçek evresinin T1 olduğu saptanan mesane tümörlerinde re TUR T den en az 2 hafta sonra uygulanmak üzere mesane içine haftalık BCG tedavisi ve hastanın 3 er aylık Sistoskopi+Biopsi ile takip edilmesi, BCG tedavisinin 1 yıla uzatılmasıdır.

T1 OLMASINA RAĞMEN (KASA GİRMEMİŞ OLMASINA RAĞMEN) MESANE KORUYUCU TEDAVİ YERİNE MESANEYİ ÇIKARTMAK (RADİKAL SİSTEKTOMİ) KİMLERE YAPILMALI; YANİ “ERKEN RADİKAL SİSTEKTOMİ” DİYE TABİR ETTİĞİMİZ MESANEYİ ÇIKARTMA AMELİYATI KİMLERE YAPILMALI?
Prof. Dr. Tahir Karadeniz, Erken Radikal Sistektomi Ameliyatı hakkında bilgiler veriyor.

  • Gerçek evrelemede T1 olmasına rağmen 3 cm den büyük veya 3 adetten büyük T1 tümörler
  • Re TUR T sonrası hala mesanede T1 tümör olması (bu grup hastalarda BCG ile tedavi yapılırsa kasa ilerleme oranı % 80 ler civarında)
  • Gerçek T1 olup BCG tedavisi alan ancak 3. ayda mesanede yeniden tümör saptanan hastalar (BCG ye cevap vermeyen hastalar)
  • TUR T patolojisinde gerçek T1 olmasına rağmen patoloji raporunda “lenfovasküler invazyon” ibaresinin bulunması
  • Gerçek T1 olmasına rağmen beraberinde patoloji raporunda yaygın “CIS” ibaresi olması
  • T1 olmasına rağmen patoloji raporunda; Mikropapiller VaryantNested Cell VaryantSarkomatoid VaryantKüçük Hücreli TümörPlasmacytoid Varyant, Mesane Sarkomları gibi son derece saldırgan hücreli tümörlerin olduğu ibarelerin bulunması
  • T1 tümör olmasına rağmen Ultrason veya Bilgisayarlı Tomografide böbreklerin bir veya ikisinde şişme yani hidronefroz olması
  • Mesane tümörü olmasına rağmen prostatın iç yapısında da aynı tümörün görülmesi
  • Gerçek T1 olup mesane içine BCG tedavisi planlanan ancak hap allerjisi ya da yan tesirlerinden dolayı ya da bağışıklık sistemi zayıflığından dolayı BCG tedavisi uygulanamayan T1 evresindeki hastalar

Gerçek T1 olan hastalarda 10 yıl takipte bu hastaların;

  • 1/3 ü kasa ilerleyip mesaneyi çıkartmak gerekiyor
  • 1/3 ü tedavi olabiliyor, hiç nüks (tekrar) etmiyor
  • 1/3 ü tedavide çelişkiye düşüp geç kalma nedeniyle kaybediliyor

Yapay (Barsaktan) Mesane Ameliyatı sonrası, tüm hastalarımıza ait görüşlerin yer aldığı röportaj videolarını izlemek için Youtube’da Prof. Dr. Tahir Karadeniz kanalımızı ziyaret edebilirsiniz.

Bu makale EAU (Avrupa Üroloji Birliği) AUA (Amerikan Üroloji Derneği’nin) 2022 yılı güncellemelerine göre düzenlenmiştir.