Mesane (İdrar Kesesi) Hastalıkları

Sizlere hastalıklarınızın çözümünü kolay bulabilmeniz amacıyla Üroloji’nin konusu olan organların bütün hastalıklarını, tanı ve tedavilerini kısa ve öz olarak burada belirttim. Bu bölümde mesane yani idrar kesesi hastalıklarını bulacaksınız.​

Akut Sistit

• Mesanenin enfeksiyonu manasına gelir, genç–orta yaş kadınlarda çok sık görülür.
• Klasik olarak birden başlayan idrar yanması, damla damla idrar yapma, bazen idrarın sonunda Kanama, kötü kokulu ve bulanık idrar şeklinde kendını belli eder, bazen hafif ateş eşlik eder.
• Üriner sistem Ultrasonu, idrar tahlili ve idrar kültür tahlili ile tanıya varılır ve uygun antibiyotik tedavisi çözümlenir.
• Burada özellikle bu belirtiler olduğu zaman başvuracağınız yer Üroloji Uzmanıdır, Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı değil…

Kronik Sistit

• Bir yıl içinde en az 3 kez idrar kültüründe üreme görülen sistit tablosu veya son 6 ay içinde en az iki kez idrar kültüründe üreme saptanan sistit tablosu
• Bu hastalar büyük çoğunluğu karnın alt kısmında ve genital bölgede kronikleşen rahatsızlık hissi ve ağrı ile müracaat ederler.
• Bu tablo kronik bir problem olup genç ve orta yaşlı kadınlarda çok sık görülür
• Bu hastaların çoğu uzun süre Antibiyotik kullanan ve buna rağmen iyileşemeyen hastalardır.
  

• Genç cinsel aktif kadınlarda sık rastlanır;
• Cinsel ilişki
• Sık partner değiştirmek
• Gebeliği önlemek için sperm öldürücü hapların kullanımı
• Annelerinde sistit öyküsü
• Çocukluğunda sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalar

• Menopoz sonrası ve yaşlı kadınlarda;
• İdrar kaçırma varlığı
• Hormon eksikliği nedeniyle vajina kuruluğu
• Sistosel varlığı (organ sarkması)

Her iki grupta da bunlar bilinen nedenlerdir.

NASIL TEDAVİ EDİYORUZ?

• Öncelikle idrar kültürü örneği alınır.
• Alt batın ultrasonu veya alt batın MR ile altta yatan başka bir sebep olmadığını ortaya koyuyoruz.
• Genel anestezi altında sistoskopi ve bu esnada mesane tabanında rastlanan kirli dokuların temizlenmesi işlemi.
• Ameliyat sonrası şikâyetleri devam eden hastalarda mesane içine hap uygulamaları ile bozulmuş mesane iç zarının yeniden toparlanması.
• Ağızdan alınan haplar.

Cerrahi tedavi sonrası genç kadınlarda ya da yaşlı kadınlarda idrar kültüründe üreme olabilir, ancak klinik belirti yoksa (ateş, titreme, ağrılı idrar, karın ağrısı vs.) kesinlikle antibiyotik tedavisi yapılmaz.

Bu hastaların durumu asemptomatik bakteriüri olarak adlandırılır bu durumda Amerikan üroloji derneği (AUA) ve Avrupa üroloji birliği (EAU) kesinlikle antibiyotik tedavisi önermemektedir.

Kronik Sistit (Geçmeyen İdrar Yolu Enfeksiyonu) Tedavisi ile ilgili bilgi için buraya tıklayarak videomuzu izleyebilirsiniz.

Kadınlarda Kronik Sistit Tedavisi

 

Radyasyon Sistiti

• Özellikle jinekolojik kanserlerin (Rahim ve rahim ağzı kanserleri) ve erkeklerde Prostat kanserinin tedavisi amacıyla yapılan radyoterapinin sonucunda ortaya çıkar.
• İdrardan dönem dönem kan gelmesi ile kendini belli eder.
• Radyoterapi bitiminden 6 ay ile 10 yıl arasındaki bir sürede oluşabilir.
• Biz bu hastalarda öncelikle Haplı Alt Batın MR yaptırıp eğer problem bulamaz isek anestezi altında Sistoskopi işlemi yapıyor ve sistoskopi sırasında kanama odaklarını yakarak durduruyoruz.
• Bu tedaviye yanıt yok ise hiperbarik Oksijen tedavisi tek seçenek oluyor.

Ağrılı Mesane Sendromu Nedir?

Erkeklerde nadiren görülür, asıl olarak genç – orta yaş kadınların hastalığıdır. Hayatı tehdit eden bir hastalık değildir ancak kronik ve hastalığın şiddetine göre hastaların hayat kalitesini çok düşüren bir hastalıktır.

Ağrılı Mesane Sendromunun ​Nedeni Nedir?

Altında yatan sebep henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, alerji, oto immun hastalık gibi nedenler düşünülmektedir.

Ağrılı Mesane Sendromu Belirtileri Nelerdir?

• Bu hastalığın hafif formunda pelvis dediğimiz kalça kemikleri arasında kalan boşlukta mesane ve rahimin olduğu yerde ağrı, huzursuzluk,
• Makat (anus) ile dış idrar deliği arasında ağrı ve huzursuzluk,
• İdrar birikmeye başladıkça ağrının geleceği korkusu,
• İlerledikçe idrar kesesi kapasitesini azaltması, dolayısıyla çok sayıda idrar yapmak,
• Bazen günde 60-70 kez idrar yapmak

Teşhis (tanı) Nasıl Konur?

• Bu hastalığın tanısında herhangi bir radyolojik tetkik yoktur. Yani MR, TOMOGRAFİ, ULTRASON bize bir şey vermez.
• Tecrübeli üroloji uzmanının yapacağı anestezi altında Sistoskopi (kamera ile mesaneyi incelemek) hastaya çok şey katar. Sistoskopide mesanenin iç yüzünü tamamen görüp bu şikayetlere neden olabilecek başka problemleri ekarte ederiz. Mesane kapasitesini öğreniriz, mesanenin ne kadar küçüldüğü ve hacim kaybettiği hakkında fikrimiz olur ki bu ilerideki tedavi için bize yol gösterir.
• Bu hastaların Yüzde 80’inde Hunner Ülseri görülmektedir. Bu yaraların tespit edildiği hastalarda, yaraları yok ediyoruz ve hastalığı sonlandırıyoruz.

Nasıl Tedavi Ediliyor?

Aşırı Aktif Mesane (Urgency/Frequency Sendromu)

• Erkeklerde de görülür ancak kadınlarda erkeklerin 4-5 katı fazla karşımıza çıkar.
• Çok sık idrar yapma, gece fazla sayıda idrar yapma, idrarı yetiştirememe duygusu ve bazen idrar kaçırma semptomları ile seyreden bir hastalıktır.
• KESİNLİKLE idrar ile ilgili ağrı yoktur, bu hastalar ağrıdan yakınmazlar.

Nasıl tedavi edilir?

1. Basamak Tedavi

• Aşırı sıvı alımı ve bazı içeceklerin kısıtlanması,
• Kilo vermek, aşırı kilolu hastalarda hap tedavisi başarısızdır
• 8 kilo veren bir hastada idrar kaçırma ciddi oranda azalır.

2. Basamak Tedavi

• Üroloji uzmanının öğreteceği egzersizler ve hap tedavisi.

3. Basamak Tedavi

• Mesaneye Özel Uygulama: Bu genel anestezi altında yapılan işlemdir. Hastalar 1 gece hastanede kalırlar, eğer cerrah özel uygulamayı mesanede doğru yere uygulamayı biliyorsa hastalar bundan çok fayda görür. Bazen bir kere uygulamak yeterli olmaktadır. Çoğunlukla birkaç seans gerekir.

4. Basamak Tedavi

• Son basmak nadiren uygulanan bir yöntemdir. Mesane büyütme Ameliyatıdır (Augmentasyon Sistoplasty), tedaviye dirençli hastalıkta diğer tedavilere cevap vermez ise uyguladığımız bir ameliyat yöntemidir.

Nörojen Mesane

• Alt Üriner Sistem erkek ve kadında idrarın depolanmasının ve boşaltılmasını sağlayan sistemdir. Erkek ve kadınlarda mesane (idrar kesesi) ve uretra yani dış idrar kanalı bu görevi sağlıklı bir sisnir sistemi vasıtası ile yaparlar. Bu sistem beyindeki merkezler, omurga içindeki omurilik ve kalça (leğen kemikleri) kemikleri arasında kalan sinirlerin tümünden oluşur.

Nörolojik Hastalıkların Ürolojik Yansımaları

İnme (Stroke)

• Her yıl 5/1000 kişinin başına gelmektedir. Gece cok sık idrar yapma (Nokturi), Aşırı Aktif Mesane Belirtileri, İdrarı Yetiştirmeyerek kaçırma, %70 hastada İnme oluşmasından 1 ay sonra ortaya çıkar, ortaya çıkan bu tablo %75 hastada 6 ay sonra kendiliğinden iyileşme olur.

Demans (Bunama)

• 65 yaşını geçen insanların %6.5 unda ortaya çıkar. %80’i Alzheimer’dir. Aşırı Aktif Mesane tablosu, İdrar kaçırma görülür. Yaş ilerledikçe belirtilerin şiddeti artar.

Parkinson

• Başlangıçta hastaların yarısı etkilenir, İdrarı yetiştirememe hissi (Urgency) ve Gece çok sık idrar yapma (Nokturi) görülür. MSA (Multipl Sistem Atrofisi) Parkinson belirtileri ile seyreden beyin hastalığı MSA’lı Parkinsonlularda Mesane kasılabilme yeteneği azalır, bu hastalar idrarlarını tam boşaltamaz boşaltmada güçlük çekerler.
• *** Biz idrar yapmada güçlük ile başvuran Parkinsonlu hastada “ÜRODİNAMİ“ testi ile tanı koyarız, Ürodinami bize mesanenin kasılabilme yeteneğini kaybedip kaybetmediğini gösterir.

Nörojen Mesane

• Alt üriner sistem idrar depolanması ve boşaltılmasını sağlayan sitemdir.
• Alt üriner sistemin çalışması için sağlıklı çalışan bir sinir sisteminin olması gerekliliktir.
• Bu sistem beyindeki merkezler, omurga içindeki omurilik ve kalça kemikleri arasında kalan sinirlerin tümünden oluşur.

Nörolojik Hastalıkların Ürolojik Yansımaları

İnme (Stroke)

• Her yıl 5/1000 kişinin başına gelmektedir. Gece çok sık idrar yapma (Nokturi), Aşırı Aktif Mesane Belirtileri, İdrarı Yetiştirmeyerek kaçırma, %70 hastada İnme oluşmasından 1 ay sonra ortaya çıkar, ortaya çıkan bu tablo %75 hastada 6 ay sonra kendiliğinden iyileşme olur.

Demans (Bunama)

• 65 yaşını geçen insanların %6,5 unda ortaya çıkar. %80’i Alzheimer’dir. Aşırı Aktif Mesane tablosu, İdrar kaçırma görülür. Yaş ilerledikçe belirtilerin şiddeti artar.

Parkinson

• Başlangıçta hastaların yarısı etkilenir, İdrarı yetiştirememe hissi (Urgency) ve Gece çok sık idrar yapma (Nokturi) görülür. MSA (Multipl Sistem Atrofisi) Parkinson belirtileri ile seyreden beyin hastalığı MSA’lı Parkinsonlularda Mesane kasılabilme yeteneği azalır, bu hastalar idrarlarını tam boşaltamaz boşaltmada güçlük çekerler.

Multipl Skleroz (MS)

• MS hastalarının %10’unda idrar yapma ile ilgili problemler hastalığın hemen başında başlar.
• %75’inde hastalığın başlangıcından 10 yıl sonra başlar.
• %75 hasta Aşırı Aktif Mesane belirtileri gösterir, %25’inde Mesane Kasılabilme yeteneği azalır, bu da kendini idrar yapmada zorlama ile belli eder.
• Mesane ile ilgili bir girişim yapılma kararı mutlaka detaylı yapılan bir Ürodinami sonrası verilmelidir.

Myelomeningosel

• Bu hastalar omurgalarının son bölümünde kuyruk sokumunda bir kitle ile doğarlar, küçük yaşlarda beyin cerrahları tarafından ameliyat edilerek bu problem düzeltilir. Ancak erişkin yaşa, ergenliğe ulaştıklarında idrar problemleri ortaya çıkar.
• Bu hastalarda en büyük problem Mesane içi basıncın çok yüksek olmasıdır, bu nedenle çok sık idrar yaparlar ve yüksek basınçtan dolayı böbrek fonksiyonları bozulur.
• Bu hastalara mesane içi basıncını düşürmek amacıyla TAK yani kendi kendine Günde 4-6 kere sonda takarak mesanelerini boşaltmaları önerilmektedir. Ancak doğru bir ürolojik değerlendirme ve hassas cerrahi ile bu hastaların Tak Sonda kullanmasına gerek kalmamaktadır.

Kimlere “Nörojen Mesane“Tanısı Konur? Bu Tanı Gerçekten Doğru mudur?

• İdrar yapmada güçlük çeken ve bu nedenle mesane içi basıncı yüksek olan hastaları bir müddet sonra böbrekleri risk altına girecek ve uygun tedavi yapılmaz ise böbrek yetmezliği gelişecektir.
• Ancak idrar yapmada güçlük çeken, rahat yapamayan hastalara “nörojen mesane“tanısı koymak için hastanın beyin ya da omurgasının kaza sonucu tahrip olması, ya da doğuştan beyin hasarlı doğmuş olması ya da yukarıdaki hastalıklardan birine sahip olması gerekir. Bu hastalara ne yazık ki çok kolay “nörojen mesane” tanısı konmakta ve idrarını yapamayan hastalar hemen “tak (temiz aralıklı kateterizasyon) denilen kendi kendine günde 4-6 kez sonda takarak idrarını boşaltma tedavisi önerilmektedir.
• Ancak kaza ve beyin hasarı olmayan hastalara bu tanıyı koymadan önce çok detaylı ürolojik muayene, çok tecrübeli merkezde ürodinami testi ve genel anestezi altında sistoskopi yapmak gerekir.
• Burada tekrar vurgulamakta yarar var: yukarıda bahsedilen hastalıkları olmayanlar, trafik kazası, düşme vs. olmayan, omurga ve beyin travmaları olmayan insanların idrar boşaltmak için kendi kendine günde 4-6 kez sonda takmasına gerek yoktur.

Gerçek Nörojen Mesane Hastalarına Nasıl Fayda Sağlıyoruz?

• Gerçek nörojen mesane hastalarında idrar tutma kapağı çalışmayabilir.
• Hastaların bir kısmında idrar yapabilmeleri çok zor olduğu için mesane basıncı çok yükselir ve bu böbrekleri yorar. Mesanenin önündeki engeli kaldıracak ameliyatlar uygulanmaktadır.
• Mesane önündeki engel kalkan hastalarda mesane basıncı düşen hastalarda böbrekler üzerinde yük azalır.
• Nörojen mesane nedeniyle idrarını yapamayan özellikle kadın hastalarda kendine sonda takarak idrarını boşaltan hastalarda İleal kondüit yapılarak alt taraf devre dışı bırakılır ve hastalar Tak sonda kullanmaktan kurtulur.
• Nörojen mesane sonucu mesane kapasitesi çok küçülen ya da idrar yapma basıncı çok yüksek olan hastalarda idrarın böbreklere geri kaçışı önlenemez ve bu hastalar kendilerine sonda takarak idrar boşaltmak zorunda kalırlar bu hastalarda mesane basıncını düşürmek ve mesane kapasitesini yükseltmek için Augmentasyon sistoplasti ameliyatı yapılarak mesane basıncı düşürülür.

Doğru Tanı ile SONDADAN Kurtardığımız Hastalar

Nörojen mesane tanısı ile TAK yaparak kendisine sonda takan hastamızın Ürolojik değerlendirmesinde Nörojenik Mesane olmadığı tanısını koyduk ve ameliyatını gerçekleştirdik. Ameliyat sonrası düşünceleri aşağıda yer alıyor:

07 12 2021 tarihinde gitmiş olduğum hastaneden çok memnun ayrıldım. Prof Dr Tahir Karadeniz hocanın göstermiş olduğu yakınlık konu ile titiz soru ve dinlemesi ve sonda uygulamasını bizzat kendi nin yapmasi çok şaşırttı kendilerine ilgi alaka ve hastalıkla ilgili sorunu cozme adina vermiş olduğu bilgilerden dolayi tsk ederim ALLAH razı olsun . Tskl. Ömrü uzun olsun 👏👏

Augmentasyon Sistoplasti (Mesane Büyütme Ameliyatı) Kimlere Yapılır?

• BU AMELİYATIN KAZANDIRACAĞI EN ÖNEMLİ ŞEY MESANE İÇİ BASINCINI DÜŞÜRMEK VE BU SAYEDE BÖBREKLERİ KORUMAKTIR,
• BİR BARSAK PARÇASI KULLANARAK MESANEYİ BÜYÜTMEKTİR, 6-7 GÜN HASTANEDE YATMAYI GEREKTİREN HASSAS BİR AMELİYATTIR,
• DOĞUŞTAN MESANESİ KÜÇÜK OLAN MYELOMENINGOSELLİ HASTALARDA RADYASYON TERAPİSİ SONRASI MESANE KAPASİTESİ AZALAN HASTALARA ÜRİNER SİSTEM (BÖBREKLER, MESANE, PROSTAT) TÜBERKÜLOZU GEÇİRMİŞ HASTALARDA,
• AŞIRI AKTİF MESANESİ İLERİ SEVİYEDE OLAN VE HİÇBİR TEDAVİYE YANIT VERMEYEN HASTALARDA DOĞUŞTAN MESANE KAPASİTESİ KÜÇÜK YETERSİZ HASTALARDA AĞRILI MESANE SENDROMU OLAN KADINLARDA HASTALIK ÇOK İLERLEMİŞ VE MESANE ÇOK KÜÇÜLMÜŞ İSE BU AMELİYATIN ÇOK YÜZ GÜLDÜRÜCÜ SONUÇLARI OLMAKTADIR.

Mesane Augmentasyonu Ameliyatı ile Mesane içi Basıncın Düşürülmesi

Mesane Kanseri

Mesane Hastalıklarının içinde bir tek Mesane Kanseri geç kalınır ve doğru tedavi edilmez ise hayatı tehdit eder. Sitemizde Mesane kanseri, Kadınlarda mesane kanseri, Yüksek riskli mesane kanseri ve Yapay mesane bölümlerinde detaylı bilgileri bulabilirsiniz.

Kısaca: Mesane kanserinin en sık rastlanan belirtisi idrardan kan gelmesi (Hematüri), İkinci sıklıkta görülen belirtisi İdrar yaparken yanma (Dizüri) dir.

Böyle bir belirti ile karşılaşıldığında ilk yapılacak şey Üriner Sistem ya da Tüm Batın Ultrasonu ya da Haplı Tüm Batın BT’dir. Bu radyolojik tetkiklerde Mesanede kitle görülür, bu kitlelerin %98’i kanserdir. Ancak hem bu kitlenin çıkarılması hem de neyle karşı karşıya olduğumuzu bilmek amacıyla vakit kaybetmeden TUR Tm dediğimiz ameliyatın yapılması gerekir. Bu ameliyat kameralı sistem ile erkekte penis ucundan; kadında dış ıdrar deliğinden girerek mesanede görülen kitle tamamen çıkarılıp patolojik incelemeye gönderilir.

Patoloji sonucuna göre tümör Düşük dereceli (Low Grade) Mesane tümörü ya da Yüksek dereceli (High Grade) mesane içinde derinliği değişen mesane tümörüdür.

Düşük Dereceli Tümörler gelmiş ise: de her 3 ayda bir Sistoskopi yapılarak yani kamera ile mesaneye girilerek yeni oluşmaya başlayan tümörler yok edilir. Bunlarda 3 ay sonra Mesane içine tek doz kemoterapi ilacı vermek tekrarlama oranını azaltır.

Yüksek Dereceli Tümörler: Bunlar patoloji raporuna göre Ta seviyesine kadar derinleşmiş ya da T1 seviyesine kadar derinleşmiş ya da T2 seviyesine kadar derinleşmiş yüksek dereceli tümörler olabilir. Ta seviyesi tümörün mesane içinde en az derinleştiği tabakadır, böyle bir patoloji TUR Tm ameliyatı sonrası alınan dokunun patoloji sonucu Ta seviyesinde Yüksek dereceli tümör söz konusu ise ilk TUR Tm ameliyatından 4-6 hafta sonra yeniden aynı şekilde TUR Tm ameliyatı yapılır, buna re–TUR Tm denir (Bkz. yüksek riskli mesane tümörleri)

T1 seviyesi mesanede Ta seviyesinin daha derinidir, kas tabakasından bir önceki tabakadır. TUR Tm ameliyatı sonucu patoloji sonucu T1 yüksek dereceli tümör gelmiş ise ve mesanedeki tümörün çapı 3 cm den küçük ve tek bir tümör ise re-TUR Tm yani 4-6 hafta sonra yeniden TUR Tm Ameliyatı yapılır. Eğer patoloji raporu yüksek dereceli tümör ise ama mesanedeki tümörün hacmi çok fazla ise direkt Radikal Sistektomi dediğimiz mesanenin çıkarıldığı ameliyatı yapmak hayat kurtarıcı olabilir.

T2 seviyesi mesanedeki kas tabakasıdır, TUR Tm sonucu patoloji raporu T2 Yüksek dereceli yani kas tabakasına girmiş bir tümör olarak gelmiş ise hemen MR, PET, BT gibi radyolojik tetkiklerle yayılım (metastaz) olup olmadığı araştırılır, lenflere veya uzak organlara bir yayılım saptanmış ise önce kemoterapi tedavisi uygulanır, kemoterapi bittikten sonra Radikal Sistektomi Ameliyatı yapılır, eğer yayılım saptanmamış ise derhal Radikal Sistektomi yapılır.

Bu makale EAU (Avrupa Üroloji Birliği) AUA (Amerikan Üroloji Derneği’nin) 2022 yılı güncellemelerine göre düzenlenmiştir.